Elk jaar verzeilt elf miljard kilo plastic in onze oceanen, het gros via rivieren. River Cleanup, een partner van A.S.Adventure, probeert daar een stokje voor te steken. Zo ook in Albanië, waar een van de meest vervuilde rivieren van Europa in de Middellandse Zee stroomt.
Tekst: Tom Peeters voor A.S.Magazine
Fotografie: Ines Goovaerts
Een verlaten strand in Albanië. Voor ons glinstert de Adriatische Zee, achter ons strekken fluogroene heuvels zich uit vol kronkelpaden waarop het eindeloos hiken is. Vlak bij het water grazen koeien, een briesje speelt met het helmgras. Het plaatje lijkt volmaakt, maar voor onze voeten ligt een mensenhoofd in het zand, afgerukt van een paspop. Daarnaast een pillenflesje, een shampoobus, een slipper en een tandenborstel. De bron van het puin is de monding van de Ishëm even verderop, een van de meest vervuilde rivieren van Europa. Elk jaar stroomt hier 700.000 kilo afval de Middellandse Zee in. Een deel daarvan spoelt meteen aan, de rest wordt door de zee afgebroken tot kleine deeltjes - microplastics - die in de voedselketen belanden. En finaal in onze magen.
Volgens het WWF behoort de Middellandse Zee tot de zwaarst vervuilde zeeën ter wereld. Ze bevat slechts een honderdste van het wereldwijde water, maar daarin drijft zeven procent van de microplastics. En van alle landen aan de Middellandse Zee recycleert Albanië het minst. Milieubeschermingsorganisatie IUCN becijferde dat elk jaar meer dan 10 miljoen kilo Albanees afval in zee verzeilt. Als een kraan die continue plastic lekt. Toch lonkt er hoop. Op het strand troepen mensen samen, vrijwilligers van River Cleanup uit Albanië en België. Ze stropen de mouwen op en vullen in geen tijd 400 vuilniszakken, goed voor 2000 kilo geruimd zwerfvuil.
Druppeleffect
Naast opruimen zijn we hier ook voor een paar schoolbezoeken. Twaalf scholen, elk gelegen langs de Ishëm, nemen immers deel aan de River School Challenge. Leerlingen leren over de problematiek, organiseren opruimacties en brengen plastic afval uit hun huishouden mee naar school. Per verzamelde kilo betaalt een lokaal afvalverwerkingsbedrijf hen daarvoor een bedrag, geld waarmee ze bibliotheekboeken, voetballen of extra Engelse lessen financieren. River Cleanup doet er nog een schep bovenop voor de school die het meeste plastic verzamelt. “We doen dit voor het milieu, maar ook voor onszelf”, zegt een veertienjarig meisje. “Voor de vissen en de schildpadden”, vult een jongen aan. “Veel mensen vinden Albanië een vuil land. Als wij het niet opruimen, wie dan wel?” oppert een derde. Thomas de Groote, oprichter van River Cleuanup, glundert. “Als ik jullie hoor, groei ik automatisch een meter.” Dit is het effect waarop hij hoopt: door de harten van de kinderen te beroeren, wil hij ook de rest van de Albanese samenleving bereiken. Het logo van River Cleanup bestaat niet voor niets uit drie cirkels, een druppeltje dat alsmaar verder uitdijt. De impact van één individu – één enkele druppel – kan immers enorm zijn.
